ANLATIM BOZUKLUKLARI KONU ANLATIMI

ANLATIM   BOZUKLUKLARI

ANLAMA  DAYALI  ANLATIM  BOZUKLUKLARI

1-      Gereksiz  Sözcük  Kullanımı 2-      Sözcüğün  Yanlış  Anlamda  Kullanımı 3-      Sözcüğün  Yanlış  Yerde  Kullanımı 4-      Anlamca Çelişen Sözcüklerin Birlikte Kullanımı 5-      Mantıksal Tutarsızlıklar Ve Hatalar 6-      Atasözleri Ve Deyimlerin Yanlış Kullanımı

7-Anlam Belirsizlikleri 

1-   GEREKSİZ  SÖZCÜK KULLANIMI :

İyi bir anlatımda gereksiz sözcük kullanılmaz.

-       Aynı anlama gelen sözcüklerin bir arada kullanımı anlatım bozukluğuna yol açar .

        ÖRN:  Neşeli, sağlıklı, şen bir görünüşü vardı .

       

-       Bir sözcüğün anlamının, cümledeki başka bir sözcüğün içinde olması anlatım bozukluğuna yol açar.

ÖRN:  Beklenmedik bir sürprizle karşılaştık.

           Bari , hiç olmazsa  bir haber verseydin.

           Onunla ilk kez bir arkadaş toplantısında tanıştık.

2-   SÖZCÜĞÜN YANLIŞ ANLAMDA KULLANIMI :

        Anlamca birbirine benzeyen bazı sözcükler birbirinin yerine kullanılırsa     anlatım bozukluğuna sebep olur.

ÖRN:  Çömleğin üzerine yazılmış desenlere herkes hayran kaldı. (………)

                   Öğretimini  İstanbul’ da tamamladı. (…………………….)

                   Kuraklık meyve ağaçlarının kurumasını sağladı. (………………….)

3-   SÖZCÜĞÜN  YANLIŞ  YERDE  KULLANIMI :

Bir cümlede her sözcüğün yerli yerinde kullanılması gerekir.

ÖRN: Okulu bitirince doktor olarak doğduğu kasabada çalışmaya başladı.

         Yeni okula gelmişti ki ders zili çaldı.

         Çok canım sıkılıyor.

4-   ANLAMCA ÇELİŞEN SÖZCÜKLERİN BİRLİKTE KULLANIMI:

Bir cümlede birbirine zıt durumların birlikte kullanımı anlatım bozukluğuna sebep olur. (Kesinlik- Olasılık)

ÖRN:  Kapının önünde tamı tamına  üç beş güvenlik görevlisi vardı.

          Arada sırada sık sık arkadaşlarımla görüşürdüm

5-      MANTIKSAL TUTARSIZLIKLAR VE HATALAR:

Cümlede aktarılan bilgilerin mantık ve bilgi bakımından doğru olmaması anlatım bozukluğuna sebep olur.

ÖRN: Bu hastalık tedavi edilmezse ölüme hatta felce bile yol açabilir.

          Bu insanlar  bırakın İstanbul’u,  uzayı  bile görmemiştir.

6-      ATASÖZLERİ VE DEYİMLERİN YANLIŞ KULLANIMI:

a)        Kalıplaşmış olduğu için sözcükler eşanlamlarıyla değiştirilemez.

ÖRN:  Camı kırdıktan sonra süt devirmiş kediye döndü. (dökmüş)

b-  Deyim ve atasözlerinin anlamıyla cümledeki anlam uyuşmalıdır.

ÖRN: Sınavı kazanınca sevinçten etekleri tutuştu.  (etekleri zil çaldı)

7-      ANLAM BELİRSİZLİKLERİ:

a) Noktalama İşaretlerinden Kaynaklanan Hatalar

Noktalama işaretinin  yanlış yerde  ya da eksik kullanımı anlatım bulanıklığına sebep olur.

ÖRN:  Hırsız polis arabasına bindi. (virgül eksikliği)

ÖRN:  Ali, Ahmet, Zeynep ve Cansu’ dan daha çalışkandı. (Noktalı virgül)

a)   Zamir Eksikliğinden Kaynaklanan Hatalar

Cümledeki kavramın kime ait olduğunun belirtilmemesinden kaynaklanır. “SENİN, ONUN, KENDİ”  zamirleri bu cümleye  getirilebilir.  Bu da anlam belirsizliğini gösterir.

    ÖRN:  Eşyalarını kırdı.  (senin mi -onun mu-kendinin mi)

  Buraya geleceğini bilmiyordum. (senin mi -onun mu)

b)   Bir cümlede neyin neyle karşılaştırıldığının bilinmemesi anlam belirsizliğine yol   açar.

  ÖRN :  Parayı babamdan çok seviyorum.

       Koşarken dinlediği olayı anlattı

DİL  BİLGİSİNE  DAYALI  ANLATIM  BOZUKLUKLARI

1-      Tamlama Yanlışlıkları 2-      Eklerden Kaynaklanan  Bozukluklar 3-      Öğe  Eksikliklerinden  Kaynaklanan Bozukluklar -Yer Tümleci Eksikliği , - Zarf Tümleci  Eksikliği  , -Nesne, Özne Eksikliği  , -Yüklem Eksikliği, -Özne eksikliği 4-      Özne Yüklem Uyumsuzluğundan Kaynaklanan Bozukluklar -Kişi Uyumu - Tekillik Çoğulluk Uyumu

5-Çatı Uyumsuzluğundan Kaynaklanan Bozukluklar

1-TAMLAMA YANLIŞLIKLARI :

Sıfat veya isim tamlamalarının,  uygun  olmadığı halde aynı  tamlanana bağlanması anlatım bozukluğuna sebep olur.

ÖRN: Bundan sonra özel ve devlet hastanelerini ücretsiz yapacaklar.

          Artık ne bizim ne de onların elinden bir şey gelir.

          Erkek ve kadın hakları her zaman korunmalı

2-  EKLERDEN KAYNAKLANAN  BOZUKLUKLAR :

Gereksiz yere kullanılan ya da gerektiği yerde kullanılmayan ekler  anlatımı bozar.

ÖRN:  Biz kitap okumasını sevmeyen bir milletiz.  (                       )

ÖRN : Projeye  birçok  firmalar katıldı.                   (                        )

ÖRN: Bahçedeki çıkan yangında ağaçlar yandı.  (                        )

3- ÖĞE  EKSİKLİKLERİNDEN  KAYNAKLANAN BOZUKLUKLAR :

Sıralı ve bağlı cümlelerde ortak kullanıma uygun olmadığı  halde  bazı öğeler ortak  kullanılması anlatım bozukluğuna sebep olur.

a)      Yüklem Eksikliği :

ÖRN: Sinemada sigara ve kabuklu yemiş yenmez.

ÖRN: Odaları annem, mutfağı ben temizleyeceğim.

          Bahçeleri çok geniş ama yeşil  değildi.

b)      Yer Tümleci Eksikliği:

ÖRN: Alanya’yı çok sevmişti ve dönmeyi düşünmüyordu.

          Onu çok sever ve her zaman güvenirdi.

c)      Zarf Tümleci Eksikliği :

ÖRN:  Her zaman çarşıya gider,  eli boş dönmezdi.

d)      Nesne Eksikliği :

ÖRN : Kızına sarıldı, doyasıya öptü.

           Duyduklarına hemen inanır ve herkese anlatırdı.

e)      Özne eksikliği :

ÖRN: Herkes ondan nefret ediyor, onun yüzünü bile görmek istemiyordu.

          Onun okulu yakında bitecek, doktor olarak göreve başlayacak.

4 – ÖZNE – YÜKLEM  UYUMU :

a)   Kişi Uyumu:

     - Öznede “ben ve diğer kişiler”  varsa yüklem birinci çoğul ( biz) eki alır.

ÖRN:   Ben, sen ve annem okula birlikte gideriz.

      -Öznede  “sen ve diğer kişiler”  varsa yüklem ikinci çoğul (siz) eki alır.

        ÖRN:  Ali, sen ve o bahçeyi temizlemişsiniz.

b)      Tekillik- Çoğulluk Uyumu :

     -Özne insan ve tekilse yüklem de tekil olur.

        ÖRN:  Öğretmen  ayağa  kalktı.

    - Özne insan ve çoğulsa yüklem tekil de çoğul da olabilir.

      ÖRN :  Çocuklar  top  oynuyorlar.   /  Çocuklar  top  oynuyor.

               

    - İnsan dışında kalan bütün varlıklar çoğul veya tekil  özne oldukları zaman yüklem   tekil olur.

ÖRN:  Gözlerim artık görmüyor.    /     Kuşlar ne de güzel uçuyor.

           Ağaçlar çiçek açmış.             /      Gülüşmeler sabaha kadar devam etti.

         On öğrenci derse girmedi.   /       Birkaç kişi seni görmeye geldi.

5-      ÇATI UYUMSUZLUĞUNDAN KAYNAKLANAN BOZUKLUKLAR :

Fiilimsi ile kurulan bileşik cümlelerde, fiilimsi ile yüklemin  çatı bakımından birbiriyle uyumsuz olması anlatım bozukluğuna yol açar.

  

  ÖRN: Hep beraber şarkılar söyledik, sonra da dans edildi.

                                                   etken                             edilgen

           Gerekli tüm hazırlıklar yapılıp, toplantıya başladılar.

                                                edilgen                      etken