EK EYLEM ( -
idi, - imiş, -ise, - dir )
1- İSİMLERİ YÜKLEM YAPMAK
-Görülen Geçmiş Zaman (- idi ) : Önceden bulunulan bir durumu anlatır.
ÖRN: isim + idi
+ kişi eki
Öğretmen+di+m
( Öğretmen değil + di+m )
Öğretmen+di+n ( Öğretmen değil + di+n )
- Duyulan Geçmiş Zaman (- imiş ): Önceden bulunulan bir durumu başkasından
duyma anlamı verir.
ÖRN: isim +
imiş + kişi eki
Öğretmen+miş+im
( Öğretmen değil + miş+im )
Öğretmen+miş+sin ( Öğretmen değil + miş+sin )
Şartı (- ise )
: İsimlere şart anlamı katar.
ÖRN: isim + ise
+ kişi eki
Öğretmen+ se +m
( Öğretmen değil + se+m )
Öğretmen+ se+ n ( Öğretmen değil + se+n )
- Geniş Zamanı (- dir ) : İsmin, bütün zaman dilimlerini kapsadığını
anlatır.
Not : İsimden sonra direk kişi ekini getiririz. Üçüncü
tekil kişi de “dır” eki getiririz. Bazen bu ek düşebilir. Yine de ek fiil var
sayarız.
ÖRN: isim +
kişi eki
Öğretmen+ im
( Öğretmen değil + im )
Öğretmen+ sin (
Öğretmen değil + sin )
Öğretmen + dir ( Öğretmen değil + dir )
2- BASİT ZAMANLI FİİLLERİ BİRLEŞİK ZAMNLI
YAPMAK
- Hikaye Birleşik Zamanı (- di ) : Basit zamanlı fiillere ( yani haber veya
dilek kiplerinden bir tanesini alan fiil)
ikinci kip eki olarak “ –di
“ eki getirilerek birleşik zamanlı fiil yapılır.
ÖRN : Fiil + kip +
idi + kişi eki
Gel + ecek + ti + m ( Gelmeyecektim )
- Rivayet Birleşik Zamanı (- miş ) : Basit zamanlı fiillere ikinci kip eki
olarak “ –miş “ eki getirilerek birleşik zamanlı fiil yapılır.
ÖRN : Fiil + kip +
miş + kişi eki
Gel + ecek + miş +im ( Gelmeyecekmişim )
- Şart Birleşik Zaman ( -se) : Basit zamanlı fiillere ikinci kip eki
olarak “ –se “ eki getirilerek birleşik zamanlı fiil yapılır.
ÖRN : Fiil + kip +
miş + kişi eki
Gel + ecek + se +m ( Gelmeyeceksem )
NOT: Birleşik zamanlı fiiller zaman dışında
taşıdıkları anlamlarla da sorulur.
ÖRN:
Gençliğimde çok gezerdim. ( Terkedilmiş alışkanlık )
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder