LGS Notu: FİİLDE ÇATI KONU ANLATIMI

8 Temmuz 2019 Pazartesi

FİİLDE ÇATI

Yüklemi fiil olan cümlelerin özne ve nesneye göre kazandıkları anlamdır.

NOT : Yüklemi isim olan cümlelerde çatı aranmaz.

ÖZNESİNE GÖRE

ETKEN ÇATILI FİİL

1- Yüklemdeki fiilin belirttiği işi, oluşu veya hareketi yapan bir öznenin bulunmasıdır.
ÖRN:

2- Dönüşlü fiiller de etken çatılıdır.

Fiil “-l ve –n” eklerinden birini alır.

İşi yapan gerçek özne vardır, yaptığı işten yine kendisi etkilenir.

ÖRN:

3- İşin “karşılıklı veya birlikte” yapıldığını anlatan ve “ş” eki alan fiillerde etkendir.

ÖRN:

EDİLGEN ÇATILI FİİL

1- Yüklemdeki fiilin belirttiği işi , oluşu veya hareketi yapan gerçek bir öznenin bulunmamasıdır.

2- Fiil “-l ve –n” eklerinden birini alır.

ÖRN:

3- İşi yapan gerçek özne olmadığı için işten etkilenen “nesne” “ sözde özne” olur.

ÖRN:

4- Edilgen çatılı cümlelerde hiçbir zaman nesne bulunmaz.

NESNESİNE GÖRE

GEÇİŞLİ FİİL

1- Kullanıldığı zaman nesne alabilen yani “ne, neyi ve kimi” sorularına yanıt verebilen fiillerdir.

NOT: Fiillerin başına “onu” zamirini getirdiğimiz zaman uyarsa nesne alıyordur.

ÖRN:

GEÇİŞSİZ FİİL

1- Kullanıldığı zaman nesne alamayan yani “ne, neyi ve kimi” sorularına yanıt veremeyen fiillerdir -

NOT: Fiillerin başına “onu” zamirini getirdiğimiz zaman uymazsa nesne alamııyordur.

ÖRN:

2- Edilgen çatılı fiilerde nesneler “sözde özne” olduğu için her zaman geçişsiz olurlar.

Sayfalar