ÜNİTE 4-ÇAĞDAŞ TÜRKİYE YOLUNDA ADIMLAR

ÜNİTE 4-ÇAĞDAŞ TÜRKİYE YOLUNDA ADIMLAR

SALTANATIN KALDIRILMASI 1 KASIM 1922

·          İtilaf devletleri barış konferansına TBMM ile birlikte İstanbul Hükümeti'ni de çağırdılar.

·          Amaçları Türk heyetleri arasında ikilik çıkarmaktı.

·          TBMM hem bu ikiliği kaldırmak hem de milli egemenliği tam olarak gerçekleştirmek için Saltanatın kaldırılmasına karar

·          verdi.

Sonuçları

ü  Altı yüz yıldan beri devam eden Osmanlı hanedanı sona erdi.

ü  Tevfik Paşa Hükümeti istifa etti.

ü  Son Osmanlı hükümdarı Sultan Vahdettin İstanbul'dan ayrıldı.

ü  Laikliğin gerçekleştirilmesi için ilk önemli adım atıldı.

ü  İtilaf devletlerinin çıkarmak istedikleri ikilik önlendi.

ü  Milli egemenliğin gerçekleşmesi için önemli bir aşama kayde­dildi.

ü  Osmanlı hanedanından şehzade Abdülmecit Efendi TBMM tarafından Halifeliğe seçildi.

ü  Şartlar uygun olmadığı için halifelik kaldırılmamıştır.

LOZAN ANTLAŞMASI 24 TEMMUZ 1923

I.  Lozan Görüşmeleri

20 Kasım 1922- 4 Şubat 1923

II.  Lozan Görüşmeleri

23 Nisan 1923 - 24 Temmuz 1923

Katılan Devletler

İngiltere - İtalya - Yunanistan - Fransa

Japonya - Romanya - Yugoslavya

Boğazlarla ilgili Görüşmelere Katılanlar; Sovyet Rusya-Bulgaristan

Gözlemci Devlet; ABD

Konferansın Toplanma Yeri Sorunu

Ø  TBMM, konferansın İzmir'de toplanmasını istiyordu, böylece;

Ø  Mustafa Kemal Paşa'nın konferansı etkilemesi kolaylaşacak

Ø  Türk heyeti ile TBMM arasındaki haberleşme daha kolay sağlanacaktı.

Ø  İtilaf devletleri ise uluslararası konferansların tarafsız ülkeler­de toplanması gerektiğini bildirdiler.

Ø  Konferansın İsviçre'nin Lozan kentinde yapılması kabul edildi.

Konferansa Gönderilecek Temsilci Sorunu

Ø  TBMM'yi Lozan Konferansı'nda hükümet başkanı Rauf (Orbay) Bey temsil etmek istiyordu.

Ø  Amacı Mondros Ateşkesi'ni imzalamakla edindiği kötü izleni­mi silmekti.

Ø  Mustafa Kemal Paşa Mudanya'da başarılı bir ateşkes imza­lamış olan İsmet Paşa'yı tercih etti.

Ø  TBMM tarafından İsmet Paşa'nın temsilci olması kararlaştırıldı.

Konferansta Görüşülecek Konular

·          Türk heyeti, konferansta sadece Kurtuluş Savaşı'yla ilgili ko­nuları değil yüzlerce yıllık sorunları görüşecekti.

·          Türk heyeti iki konuda kesinlikle taviz vermeyecekti, bunlar;

o    Ermeni meselesi

o    Kapitülasyonların kaldırılması

·          Konferansta görüşülecek diğer konularla ilgili olarak ise pa­zarlık yapılacaktı.

Lozan Görüşmelerinin Başlaması ve Kesilmesi

Ø  20 Kasım 1922'de başlayan Lozan görüşmeleri bir süre son­ra tıkandı.

Ø  İtilaf devletleri Türk heyetinden birçok konuda taviz istediler.

Ø  En çok anlaşmazlık çıkan konular şunlardı,

o    Kapitülasyonlar

o    Dış borçlar

o    Musul sorunu

o    Boğazlar sorunu

Ø  Bu gelişmeler üzerine Lozan görüşmeleri 4 Şubat 1923'te ke­sildi.

Ø  Lozan görüşmelerinin kesildiği dönemde Türkiye'de iki önem­li olay meydana geldi.

Ø  - İzmir I. İktisat Kongresi-      17 Şubat 1923

Ø  - I. TBMM'nin feshedilmesi      1 Nisan 1923

Lozan Görüşmelerinin Yeniden Başlaması ve Barış Antlaş­masının İmzalanması

Ø  Lozan konferansının dağılması üzerine TBMM, boğazlar ve çevresini ele geçirmek için hazırlık yapmaya başladı. İngiliz­lerle savaş tehlikesi ortaya çıktı.

Ø  İngiltere'de ise kamuoyu yeni bir savaşa karşı idi. Ayrıca İn­giliz sömürgeleri çıkacak bir savaşta yardım göndermeye­ceklerini, diğer Avrupa devletleri ise tarafsız kalacaklarını açıkladılar.

Ø  Her iki tarafında savaşı göze alamaması üzerine konferans yeniden toplandı.

Ø  24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalandı.

ANTLAŞMANIN MADDELERİ

1-SINIRLAR

Doğu Sınırı    : Görüşülmedi, Kars antlaşması geçerli oldu. Irak Sınırı       : Musul konusunda anlaşmazlık çıkması üzerine

Türkiye ile İngiltere arasında ikili görüşmelere  bırakıldı.

Suriye Sınırı   : 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması­na göre belirlendi.

Batı Sınırı       : Meriç nehri sınır oldu.

Ege Adaları   : Bozcaada ve Gökçeada Türkiye'ye, Oniki Ada İtalya'ya, diğer bütün Ege adaları silahsızlandı­rılması şartıyla Yunanistan'a verildi. II. Dünya savaşından sonra imzalanan Paris Antlaşması ile 12 Ada Yunanistan'a verildi.

2-BOĞAZLAR

Ø  Boğazların yönetimi başkanlığını bir Türk'ün yapacağı ulus­lararası komisyona bırakılacak

Ø  Boğazların her iki yakasında yirmişer km'lik alan silahsızlan­dırılacak

Ø  Ticaret gemileri serbestçe boğazlardan geçebilecek

Ø  Savaş gemilerine tonaj sınırlaması getirilecek.

Ø  Savaş ihtimali olduğunda Türkiye boğazlan silahlandırabilecek

3-İSTANBUL'UN DURUMU

İstanbul'un Lozan antlaşması'nın TBMM'de onaylanmasın­dan sonra bir buçuk ay içerisinde İtilaf devletlerince boşaltıl­ması kararlaştırıldı.

4-KAPİTÜLASYONLAR

Kapitülasyonların bütün sonuçlarıyla birlikte kaldırılması kabul edildi.

5-DIŞ BORÇLAR

Ø  En çok Fransa ile aramızda bu konuda sorun çıktı.

Ø  Düyun-u Umumiye İdaresi kaldırıldı.

Ø  Osmanlı borçları Osmanlı Devleti'nden ayrılan devletler ara­sında paylaştırıldı.

Ø  Borçların önemli bir kısmını Türkiye ödeyecekti.

Ø  Borçlar Türk lirası ya da Fransız frangı ile ve taksitler halinde ödenecekti.

6-PATRİKHANE

Ø  Yabancı kiliselerle ilişki kurmaması şartıyla patrikhane İstan­bul'da kalacak +  Seçilen patriği Türk hükümeti onaylayacak

7-YABANCI OKULLAR

Ø  Türkiye'de bulunan bütün yabancı okullar Türk Milli Eğitim sistemine bağlı olacak.

Ø  Bu okullar Türk müfettişlerince denetlenecek.

8-SAVAŞ TAZMİNATI

Ø  Yunanistan'dan savaş tazminatı olarak sadece Edirne'nin Karaağaç istasyonu alındı.

9-AZINLIKLAR

Ø  Türkiye'de bulunan bütün azınlıklar Türk vatandaşı sayıldı. Böylece Avrupalı devletlerin içişlerimize karışmaları önlendi.

Ø  Batı Trakya Türkleri ile İstanbul Rumları hariç Yunanistan'da­ki Türkler ve Türkiye'deki Rumların yer değiştirmesi kararlaş­tırıldı.

LOZAN ANTLAŞMASI'NIN ÖNEMİ

ü  Türkiye'nin bağımsızlığı tanındı.

ü  Türk milleti açısından I. Dünya savaşı sona erdi.

ü  Lozan Antlaşması uzun süre geçerli olması açısından diğer

ü  antlaşmalara örnek oldu.

ü  Boğazlar komisyonunun varlığı milli egemenliğimize gölge

ü  düşürdü.

ü  Uzun yıllar süren kapitülasyonlar, dış borçlar, azınlıklar gibi sorunlar çözümlendi.

ü  Irak sınırı hariç diğer sınırlarımız belirlendi.

ü  Türk bağımsızlık savaşı diğer esir milletlere örnek oldu.

Antlaşmadan Sonra Sorun Olan Konular

ü  Musul Sorunu

ü  Hatay Sorunu

ü  Boğazlar Sorunu

ü  Dış borçların ödenme şekli

ü  Nüfus mübadelesi

ü  Yabancı okullar

    II. TBMM DÖNEMİ

Kurtuluş savaşını kazanan I. TBMM bu süre içinde yıprandığı için 1 Nisan 1923'te feshedildi. 11 Ağustos 1923’te II.TBMM açıldı.

v  II. TBMM 1923-1927 arasında faaliyet gösterdi.

v  II. TBMM bir inkılap meclisidir.

v  II. TBMM döneminde;

ü  Lozan Antlaşması'nın onaylanması

ü  Cumhuriyetin ilanı

ü  Halifeliğin kaldırılması

ü  Ankara'nın başkent olması

ü  1924 Anayasası'nın kabulü

ü  Medeni Kanun'un kabulü

ü  Kılık - Kıyafet Kanunu

ü  Tevhid-i Tedrisat Kanunu gibi önemli inkılaplar gerçekleştirildi.

CUMHURİYETİN İLANI 29 EKİM 1923

Ø  Kurtuluş savaşı yıllarında sürekli milli egemenliğin önemi vur­gulanmıştır.

Ø  TBMM'nin varlığı cumhuriyetin ilanını gerektiriyordu.

Ø  Ankara'nın başkent olarak ilanının ardından rejim tartışmala­rı başladı.

Ø  1923 Ekim'inde Ali Fethi Bey hükümetinin istifasıyla ortaya bir hükümet bunalımı çıktı.

Ø  Meclis hükümeti, sistemi yüzünden yeni bir hükümetin kurul­ması gecikiyordu.

Ø  Hükümet bunalımını çözmek ve rejim tartışmalarını sona erdirmek amacıyla Mustafa Kemal Paşa'nın teklifiyle Cumhuri­yet ilan edildi.

SONUÇLARI

Ø  Yeni Türk devletinin rejimi belirlendi.

Ø  Hükümet bunalımı sona erdi.

Ø  Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçildi.

Ø  1921 Anayasası'na devletin rejimi, dili, dini, başkenti ile ilgili maddeler eklendi.

Ø  Mustafa Kemal Paşa          - İlk Cumhurbaşkanı

Ø  İsmet Paşa                          - İlk Başbakan

Ø  Fethi (Okyar) Bey               - İlk TBMM başkanı seçildiler.

HALİFELİĞİN KALDIRILMASI 3 MART 1924

Sebepleri

Ø  Saltanatı kaldırılması ve Cumhuriyetin ilanı ile halifeliğin bir fonksiyonunun kalmaması

Ø  Ulusal egemenlikle halifeliğin bağdaşmaması.

Ø  Yeni rejime karşı olanların sığınabilecekleri tek makamın ha­lifelik olması

Ø  Bazı milletvekillerinin halifeyi TBMM'nin üzerinde görmeleri

·          Bütün bu gelişmeleri dikkate alan TBMM, 3 Mart 1924'de çıkardığı bir kanunla halifeliği kaldırdı, aynı zamanda;

·          Şer'iye ve Evkaf Vekaleti kaldırıldı. Yerine daha sonra Diya­net İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu.

·          Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti kaldırıldı. Genel kur­may başkanlığı kuruldu ve siyaset dışı bırakıldı.

·          Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkarılarak eğitimde birlik sağlandı.

·          Osmanlı hanedanı yurt dışına çıkarıldı.

Halifeliğin Kaldırılmasının Sonuçları

ü  İnkılapların gerçekleştirilmesi için uygun bir ortam hazırlandı.

ü  Laikliğin gerçekleştirilmesi için önemli bir adım atıldı.

ü  Yeni kurulan rejim güçlendirilerek eski rejime dönüş yolu ka­patıldı.

ü  Ulusal egemenliğin pekiştirilmesi sağlandı.

ANKARA'NIN BAŞKENT OLMASI 13 EKİM 1923

ü  Kurtuluş savaşının kazanılmasından sonra başkent sorunu ortaya çıktı.

ü  Ankara, Kurtuluş Savaşı'nın merkezi olması ve güvenli bir konumda bulunması sebebiyle TBMM tarafından başkent olarak kabul edildi.

ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ

İlk TBMM'de Gruplar

Ø  İlk TBMM'de bütün milletvekillerinin ortak amacı vatanın iş­galden kurtarılması olduğu için partileşmeye gidilmedi.

Ø  İlk TBMM'de Islahat Grubu, İstiklal Grubu, Tesanüt Grubu gi­bi gruplar vardı.

Ø  Mustafa Kemal Paşa'nın öncülüğünde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu kuruldu.

Ø  Mustafa Kemal Paşa taraftarlarına I. Grup, karşı olanlara ise II. Grup dendi. II. Grup saltanat ve hilafet taraftarı idi.

HALK PARTİSİ'NİN KURULUŞU 9 Ağustos 1923

Ø  Mustafa Kemal Paşa'nın öncülüğünde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk grubu temel alınarak kuruldu.

Ø  Parti 1923-1950 yılları arasında tek başına iktidarda kaldı.

Ø  Bu süre içinde;

ü  Mustafa Kemal Paşa 1923- 1938

ü  İsmet İnönü                 1938-1950

ü  hem cumhurbaşkanlığı hem de genel başkanlık yaptılar.

ü  Yapılan inkılaplar parti programına dayanarak gerçekleştiril­miştir.

ü  Halk partisi ekonomide devletçiliği savunmuştur.

ü  Türkiye'de kurulan ilk siyasi partidir.

ü  Halk partisi 14 Mayıs 1950'de yapılan seçimleri kaybetti ve yönetimi Demokrat Parti aldı.

ORDUNUN SİYASETTEN AYRILMASI 10 Aralık 1924

ü  ve II. TBMM döneminde milletvekilliği ile komutanlık aynı kişide bulunabiliyordu.

ü  Mustafa Kemal Paşa ittihatçılarda gördüğü ordu-politika ilişki­sinin Cumhuriyet döneminde de devam etmesini istemiyordu.

ü  1924 yılı Ekim ayı sonlarında Kazım Karabekir Paşa, Ali Fu­at Paşa, Refet Paşa gibi komutanlar birliklerinin başından ay­rılarak      Ankara'ya geldiler. Bu gelişmeler üzerine milletvekilli­ğiyle askerliğin aynı kişide bulunamayacağına dair kanun ka­bul edildi.

ü  Böylece ordu siyasetten ayrıldı.

TERAKKİPERVER CUMHURİYET PARTİSİ 17 KASIM 1924

Ø  Partinin genel başkanı Kâzım Karabekir Paşa'dır.

Ø  Kurucuları milli mücadelenin önde gelen isimleridir. Rauf (Or-bay) Bey, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa, Refet (Bele) Paşa, Ad­nan (Adıvar) Bey gibi

Ø  Türkiye'de Halk partisinden sonra kurulan ikinci parti, Cum­huriyetin ilanından sonra kurulan ilk partidir.

Ø  İlk muhalefet partisidir.

ð   Ekonomide liberal düşünceyi savunmuştur.

ð  Dini inançlara saygılı olmayı ilke olarak kabul etmiştir.

Ø  Terakkiperver Cumhuriyet Partisi'nin muhafazakar ve dini inanç!ara saygılı bir siyaset izlemesi yeni rejime karşı olanla­rın bu partide yer almalarına neden oldu.

Ø  Terakkiperver Cumhuriyet partisi Şeyh Said isyanı ile ilgisi olduğu gerekçesiyle kapatıldı. (5 Haziran 1925)

Ø  Çok partili hayata geçişte ilk deneme başarısızlıkla sonuçlandı.

ŞEYH SAİD İSYANI 13 ŞUBAT 1925

SEBEPLERİ

Ø  Şeyh Said'in yeni rejime karşı olması

Ø  İngilizlerin kışkırtmaları

Ø  Terakkiperver Cumhuriyet Partisi'nin kurulması

ü  Diyarbakır'da başlayan isyan çok geniş bir alana yayıldı.

ü  İsyanı bastıramayan Fethi (Okyar) Bey hükümeti istifa etti, yeni hükümeti İsmet Paşa kurdu.

ü  Alınan tedbirlerle Şeyh Said isyanı bastırıldı.

SONUÇLARI

ü  Takrîr-i Sükun Kanunu çıkarıldı. (4 Mart 1925)

-       Bu kanunla basına sınırlama getirildi.

-       Hükümetin eleştirilmesi yasaklandı.

-       Bu kanun 1929'a kadar yürürlükte kaldı.

ü  İsyan bölgelerine İstiklal mahkemeleri gönderildi.

ü  Yeni rejime yönelik ilk isyandır.

ü  Terakkiperver Cumhuriyet Partisi kapatıldı.

ü  İlk demokrasi denemesi başarısızlıkla sonuçlandı.

ü  İngiltere Musul konusunda önemli bir avantaj elde etti.

MUSTAFA KEMAL PAŞA'YA SUİKAST GİRİŞİMİ 16 HAZİRAN 1926

ü  Eski ittihatçılarla yeni rejime karşı olanlar Mustafa Kemal Pa­şa'ya bir suikast düzenleyerek iktidarı ele geçirmeyi planladı­lar.

ü  Suikast yeri olarak İzmir seçildi.

ü  Suikast gerçekleşmeden ortaya çıkarıldı.

ü  Olayı planlayanlar İzmir İstiklal mahkemesinde yargılanarak ağır cezalara çarptırıldılar. .

ü  Mustafa Kemal Paşa "Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır." demiştir.

SERBEST CUMHURİYET PARTİSİ 12 AĞUSTOS 1930

ü  1929'da bütün dünyada başlayan ekonomik bunalım Türki­ye'yi de etkiledi.

ü  İktidardaki Cumhuriyet Halk Partisi'ne karşı tepkiler artmaya başladı.

ü  İktidar partisinin denetlenebilmesi ve demokrasinin tam ola­rak yerleşebilmesi için yeni bir partiye ihtiyaç duyuldu.

ü  Mustafa Kemal Paşa'nın isteğiyle Fethi (Okyar) Bey'in baş­kanlığında Serbest Cumhuriyet Partisi kuruldu.

ü  Serbest Cumhuriyet Partisi ekonomide liberalizmi savunu­yordu.

ü  Zamanla partiye inkılap karşıtları girmeye başladı.

ü  Fethi Bey kontrolü kaybedeceğini anlayınca partiyi feshetti. (17 Kasım 1930)

ð  Menemen Olayı 23 Aralık 1930

ü  Derviş Mehmet ve adamları Menemen'de olay çıkardılar.

ü  Olayı bastırmak isteyen asteğmen Kubilay öldürüldü.

ü  Alınan tedbirlerle isyan bastırıldı.

ü  Olayı çıkaranlar İstiklal mahkemelerinde yargılanarak ağır cezalara çarptırıldılar.

ü  Menemen olayı rejime yönelik ikinci harekettir.

ü  Serbest Cumhuriyet Partisi'nin feshedilmesindeki haklılık an­laşılmıştır.

ü  1946'ya kadar çok partili hayata geçilmesi gecikmiştir.

ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİLEMEMESİNİN SEBEPLERİ

ü  Yeni rejimin yerleştirilmek istenmesi

ü  Halkın çok partili hayata hazır olmayışı

ü  Yeni bir dünya savaşının çıkma ihtimali

ü  Lozan'dan kalan bazı sorunların çözülmek istenmesi (Hatay-Boğazlar)

ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ 1946

Ø  II. Dünya savaşından sonra bir çok ülkede demokrasi hakim olmaya başladı.

Ø  Savaşı kazanan ülkeler de demokrasi ile yönetilen ülkelerdi,

Ø  Dünya barışını korumak için savaştan sonra Birleşmiş Millet­ler kuruldu.

Ø  Türkiye'nin de dünya devletleri içerisinde yerini alabilmesi için çok partili hayata geçmesi gerekiyordu.

Ø  1946'da Cumhuriyet Halk Partisi'nden ayrılan Adnan Mende­res, Celal Bayar, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü Demokrat Parti'yi kurdular.

Ø  1946'da "açık oy, gizli sayım" sistemine dayalı yapılan seçimi Cumhuriyet Halk Partisi kazandı.

Ø  14 Mayıs 1950'de "gizli oy, açık sayım" sistemiyle yapılan se­çimi Demokrat Parti büyük bir çoğunlukla kazandı.

Ø  Demokrat Parti 1950-1960 yılları arasında Türkiye'yi idare etti.

Ø  Bu dönemde Cumhurbaşkanı - Celal Bayar, Başbakan - Adnan Menderes TBMM Başkanı - Refik Koraltan

İNKILAPLAR

 Cumhuriyet döneminde; Hukuk alanında Eğitim alanında Sosyal alanda Ekonomi alanında inkılaplar yapıldı.

Siyasi alanda ise,

+   Saltanatın kaldırılması 1 Kasım 1922

+   Ankara'nın başkent olması 13 Ekim 1923

+   Cumhuriyetin ilanı               29 Ekim1923

+   Halifeliğin kaldırılması        3 Mart1924

+   Çok partili hayata geçiş denemeleri yapılmıştır.

A) Hukuk Alanında Yapılan İnkılapların Sebepleri

Ø  Osmanlı Devleti'nde hukuk birliğinin olmaması

Ø  Kadın-erkek eşitliğinin olmaması

Ø  Çağın ihtiyaçlarını karşılayacak yeni bir hukuk sitemine ihti­yaç duyulması

Ø  Devlete laik bir karakter kazandırma düşüncesi

— TEŞKİLAT-I ESASİYE'NİN KABULÜ   20 OCAK 1921

Ø  23 Maddedir.

Ø  Kısa olmasının nedeni o zamanın olağanüstü şartları ve acil ihtiyaçları karşılamak için hazırlanmış olması.

Ø  Güçler birliği ilkesi hakimdir.

Ø  TBMM yasama ve yürütme yetkisine sahiptir

Ø  Meclis Hükümeti sistemi vardır.

Ø  TBMM'nin üstünde güç yoktur.

Ø  Amasya Genelgesi ile gelişen milli hakimiyet ruhuna resmi bir kimlik verilmiştir.

Ø  Bu Anayasaya devletin yönetim şekli (cumhuriyet)29 Ekim 1923'de eklenmiştir.

  1924 ANAYASASI'NIN KABULÜ   20 NİSAN 1924

Ø  Gerçek hayatın ihtiyaçlarına cevap veren bir anayasadır.

Ø  Egemenlik kayıtsız şartsız millete verilmiştir.

Ø  Vatandaşın haklarının korunması için Danıştay kurulmuştur.

Ø  1928'de Anayasadan "devletin dini İslam’dır" ibaresi çıkarılmıştır.

Ø  Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiştir.

Ø  1937'de Atatürk ilkeleri anayasaya girmiştir.

Ø  Günün şartlarına göre en çok değişikliğe uğrayan Anayasa­dır

Ø  1960'a kadar yürürlükte kalmıştır.

- İsviçre Medeni Kanunu'nun kabulü       17 Şubat 1926

- İsviçre Borçlar Kanunu'nun kabulü         8 Mayıs 1928

- Alman Ticaret Kanunu'nun kabulü        10 Mayıs 1928

LAİKLİĞE GEÇİŞ AŞAMALARI

1.        Saltanatın Kaldırılması                                     1 Kasım 1922

          İlk aşamadır.

2.        Halifeliğin Kaldırılması                                     3 Mart 1924

          En önemli aşamadır.

3.        Şer'iye ve Evkaf Vekaleti'nin kaldırılması      3 Mart 1924

4.        3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun Kabulü           

5.        Tekke-Zaviye ve Türbelerin Kapatılması       30 Kasım 1925

6.        Medeni Kanun'un Kabulü                               17 Şubat 1926 "

7.        Devletin Dini İslam'dır" Maddesinin   Anayasa'dan çıkarılması                                10 Nisan 1928

8.        Laikliğin Anayasa'ya girmesi                 5 Şubat 1937

İsviçre Medeni Kanunu'nun Kabul Edilmesinin Sebepleri

+  Çağın ihtiyaçlarına uygun akılcı çözümler getirmesi

+ Avrupa'da yapılan kanunların en yenisi olması

+ Aile hukukunda kadın-erkek eşitliğine yer verilmesi

Medeni Kanunu'nun Kabul Edilmesinin Sonuçları

+  Kadın - erkek eşitliği sağlandı.

+  Yeni Türk devletinin yapısına uygun bir hukuk sistemi getirildi.

 +  Ülkede hukuk birliği sağlandı.

+  Patrikhanenin dini konuların dışındaki yetkileri kaldırıldı.

+ Azınlıklar Lozan'da tanınan kendi kanunlarıyla yönetilme hakkından vazgeçerek Türk kanunlarına tabi oldular.

B)  Eğitim Alanında Yapılan İnkılaplar

Ø  Medreselerin kapatılması ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924)

ü  Eğitimde birlik sağlandı.

Ø  Latin harflerinin kabulü (1 Kasım 1928)

ü  Öğrenim kolaylaştı.

Ø  Millet mekteplerinin açılması (1 Ocak 1929)

Ø  Türk Tarih Kurumu'nun kurulması (15 Nisan 1931)

ü  Milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.

Ø  Türk Dil Kurumu'nun kurulması (12 Temmuz 1932)

ü  Milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.

Ø  Üniversite reformunun yapılması (1933)

C) Sosyal Alanda Yapılan inkılaplar

  Şapka ve Kılık - Kıyafet (25 Kasım 1925)Kanunu'nun Kabulü

ü  Giyim-kuşamda çağdaşlaşma sağlandı.

 Tekke-Zaviye ve Türbelerin (30 Kasım 1925)kapatılması

ü  Miladi Takvimin kabulü (26 Aralık 1925)ve uygulanmaya başlaması (1 Ocak 1926)

 Uluslararası ölçü ve tartının kabulü (1 Nisan 1931)

ü  Uluslararası ticari ilişkilerde kolaylık sağlandı.

Soyadı Kanunu'nun kabulü (21 Haziran 1934)

ü  Kişilerin toplum hayatında kolayca tanınmaları sağlandı.

Hafta tatilinin Cuma gününden Pazar gününe alınması (1935)

ü  Uluslararası ilişkilerde düzen sağlandı.

Kadın Haklarındaki Gelişmeler

ü  Medeni Kanun'un kabulü (17 Şubat 1926)

ü  Belediye seçimlerine katılma hakkı verilmesi (3 Nisan 1930) -> İlk siyasi haktır.

ü  Muhtar olma hakkının verilmesi (26 Ekim 1933)

ü  Milletvekili seçme- seçilme hakkının verilmesi (5 Aralık 1934)

D) Ekonomi Alanındaki İnkılaplar

ü  İzmir I. İktisat Kongresi ve Misak-ı İktisadi’nin kabulü 17 Şu­bat 1923)

ü  Özel girişimlerin desteklenmesi

ü  Sanayiyi teşvik edecek kanunların çıkarılması

ü  Yurtta hammaddesi olan sanayi kollarının geliştirilmesi

ü  İlk özel bankanın (İş bankası) kurulması (1924)

ü  Aşar (öşür) vergisinin kaldırılması (17 Şubat 1925) –

v  Köylü rahatladı.

ü  Kabotaj Kanunu'nun kabulü (1 Temmuz 1926)

v  Denizlerimizde ve limanlarımızda ticaret yapma hakkının alınması

ü  Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun kabulü(28 Mayıs 1927)

ü  Beş yıllık kalkınma planının hazırlanması (1934) -

ü  Devletçi ekonomik bir politika izlenmiştir.

ü  Etibank ve Maden Tetkik Arama (1935) Enstitüsü'nün kurulması

                                                     

 https://lgsnotu.blogspot.com/